Ulgi podatkowe na innowacje. Dlaczego warto obniżać podatki innowacyjnym podatnikom?

Rola działań B+R

Poszukując nowych produktów i bardziej zaawansowanych rozwiązań technicznych warto przyjrzeć się ulgom na działalność badawczo-rozwojową (B+R). Ilość nakładów ponoszona na działalność B+R stanowi bowiem jeden z podstawowych czynników wzrostu rozwoju innowacyjności kraju.  Dzięki inwestycjom w działalność B+R polscy przedsiębiorcy przyczyniają się do wdrożenia bardziej innowacyjnych procesów tworzenia nowych dóbr, rozwijania i ulepszania już istniejących produktów i usług, co pozytywnie wpływa na poziom konkurencyjności polskich firm.  Rozwijanie innowacyjności i technologicznego postępu sprzyja także inwestycjom w kapitał ludzki. Tworzenie nowych profesji, w których praca człowieka ma przewagę komparatywną (zadania nowe i złożone, wymagające abstrakcyjnego myślenia), skutkuje więc najefektywniejszą alokacją zasobów osobowych społeczeństwa, nie stwarzając przy tym zagrożenia dla długookresowego zatrudnienia. Odpowiednie wykorzystanie kapitału ludzkiego i dostępnych technologii przez przedsiębiorstwa lokalne przyczynia się zaś do wzrostu rozwiązań, które mogą wspomóc rynek nie tylko lokalny, ale także światowy. Działania badawczo-rozwojowe odgrywają zatem coraz większą rolę w rozwoju gospodarczym.

Nakłady na badania i rozwój w Polsce

W ciągu ostatniej dekady większość państw Unii Europejskiej zwiększyła nakłady na badania i rozwój. Potwierdzają to badania opublikowane przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej [1]. Dane dotyczące wydatków państw członkowskich UE na badania i rozwój w 2021 roku wskazują, że najwięcej PKB na badania przeznacza Szwecja, a najmniej zaś Rumunia, Malta i Łotwa. Polska klasyfikowała się w środku stawki krajów EU, odnotowując wynik wzrostu intensywności nakładów na badania i rozwój w ostatnich 10 latach o 0,69 punktu procentowego. Tym samym, nasz kraj znalazł się wśród pięciu krajów, które w ciągu ostatniej dekady zanotowały znaczący wzrost intensywności nakładów na badania i rozwój.

Proinnowacyjne ulgi w podatku dochodowym

Ustawodawca od lat stara się motywować przedsiębiorstwa prywatne do zwiększania nakładów w tym zakresie. Jednym z ważniejszych, proinnowacyjnych rozwiązań było wdrożenie zmian legislacyjnych tzw. Polski Ład, za pomocą której ustawodawca zdecydował się zwiększyć wsparcie w dążeniu przedsiębiorców do wdrażania innowacyjnych rozwiązań.  

Warto zauważyć, że ustawodawca konsekwentnie z biegiem czasu rozszerza istniejące preferencje podatkowe o nowe ulgi. Pierwszą zachętą podatkową była ulga na badania i rozwój (ulga B+R), która została wprowadzona do polskiego systemu podatkowego w 2016 roku. Następnie ustawodawca rozszerzył to rozwiązanie o kolejne ulgi: IP-Box, ulgę na innowacyjnych pracowników, na prototyp, na robotyzację oraz na ekspansję (po raz pierwszy do odliczenia w 2023 rok). 

System powyższych ulg składa się na kompleksowe rozwiązania, które ustawodawca postanowił dodatkowo uatrakcyjnić, wprowadzając możliwość łączenia ulg. Na mocy regulacji Polskiego Ładu podatnicy mają możliwość skorzystania z ulgi B+R łącznie z ulgą IP Box. Preferencje te działają równolegle, stanowiąc komplementarny system udogodnień dla przedsiębiorców dążących do rozwoju. Rozwiązania te w założeniu mają stanowić bodziec do wzrostu nakładów na działalność B+R i do zwiększania inwestycji w technologię w przedsiębiorstwach.

Mechanizmy fiskalne promujące proinnowacyjne działania funkcjonujące w Polsce nie stanowią wyjątku. Podobne rozwiązania wprowadzono w wielu innych krajach na świecie.  Dodatkowo w samej Unii Europejskiej wiele państw członkowskich wdraża strategie rozwoju Przemysłu 4.0., którego ważnym elementem jest wsparcie firm w inwestycje w roboty przemysłowe. Kraje wspierające tę inicjatywę to m.in. Niemcy, Włochy i Francja [2].